Co to jest THC – skąd pochodzi i jak działa?

Czym jest THC, czyli tetrahydrokannabinol? Skąd się wziął? W jaki sposób działa na ludzki organizm? Czy tylko rekreacyjnie, czy również leczniczo? W tym artykule opowiadamy o jednym z najsłynniejszych (nie bez powodu!) kannabinoidów, który jest głównym składnikiem aktywnym marihuany.

THC – co to takiego?

THC (tetrahydrokannabinol) to jeden z kannabinoidów, który naturalnie występuje w konopiach. Nie tylko w marihuanie, w której stanowi główny składnik aktywny, ale również w konopiach włóknistych. W tych ostatnich obecny jest jedynie w śladowych ilościach. 

Kannabinoidy to grupa substancji aktywnych konopi o bardzo wszechstronnym działaniu. Oddziałują na układ endokannabinoidowy czy po prostu kannabinoidowy. W tym artykule opowiadamy jednak przede wszystkim o historii, działaniu i potencjale THC.

Działanie THC znane było ludzkości od tysiącleci, ale sam związek został odkryty i nazwany dopiero w XX wieku. Kto był jego odkrywcą?

Rafael Mechoulam i odkrycie THC w 1964 roku

W latach 60. XX wieku uczony z Izraela zajmujący się chemią organiczną Rafael Mechoulam rozpoczął badania nad haszyszem i marihuaną. Chciał odkryć, co odpowiada za działanie tej rośliny i jakie składniki aktywne się w niej znajdują. Inne substancje psychoaktywne były dość dobrze badane, ale wyjątkiem pozostawały konopie.

W roku 1964 wraz z zespołem badaczowi udało się wyodrębnić jedną z substancji aktywnych marihuany, a więc THC. Tetrahydrokannabinol został także syntetycznie wyprodukowany w laboratorium tego samego roku. Możemy więc powiedzieć, że ten rok rozpoczął nowy okres w naukowym poznawaniu marihuany i samego THC.

Gdzie znajdziemy THC? Jak powstaje?

Tytułową substancję znaleźć można przede wszystkim w topkach (inaczej kwiatostanach) konopi. Tak indyjskich, jak i siewnych, włóknistych i dzikich. W niektórych jest go dużo (indyjskie), w innych mniej (dzikie), a we włóknistych jest obecny, ale tylko w śladowych ilościach.

Marihuana i konopie w ogóle to rośliny, które mają płeć. Dzielą się na męskie i żeńskie osobniki. THC powstaje w osobnikach żeńskich, a największe jego stężenie znajdziemy, jak już wspominaliśmy, w dojrzałych topkach. Jak wygląda powstawanie THC w tych roślinach? Weźmy za przykład tylko marihuanę, pomijając pozostałe rodzaje konopi.

Jak marihuana wytwarza THC?

Marihuana to roślina, która kwitnie, a na jej kwiatach znajdują się trichomy. To właśnie one wydzielają substancję zwane kannabinoidami. Jednym z nich jest THC, które odpowiada za działanie marihuany. Jak to możliwe?

Konopie indyjskie to małe fabryki, które, korzystając z mocy słońca i składników odżywczych zawartych w glebie, produkują konkretne prekursory (klocki budulcowe), z których następnie tworzą THC. Do tych prekursorów zaliczamy:

• kwas oliwetolowy;
• geranylodifosforan (GPP).

Obydwa prekursory łączą się w całość wewnątrz konopi i tworzą kolejną substancję, czyli kwas kannabigerolowy (CBGA). Możemy go nazwać rodzicem THC. CBGA jest następnie przekształcany dzięki specjalnemu enzymowi w THCA, czyli kwas tetrahydrokannabinolowy.

THCA nie jest jeszcze aktywny i gotowy do działania. Musi zostać zdekarboksylowany. Aby to się stało, potrzeba ciepła. Przykład? Kiedy roślina jest podgrzewana (jak podczas palenia albo gotowania/pieczenia), THCA zmienia się w THC. Proces może się także dokonać wtedy, gdy susz roślinny długo leżakuje. Wtedy THCA powoli zaczyna zamieniać się w aktywne THC.

Wielu badaczy i biologów zadawało sobie następujące pytanie: dlaczego w ogóle marihuana wytwarza te substancje? Po co są jej potrzebne kannabinoidy?

THC – naturalna tarcza ochronna marihuany

Marihuana produkuje THC z wielu ważnych powodów. Robi to, żeby chronić się przed różnymi niebezpieczeństwami, takimi jak:

• owady – THC w żywicy wydziela silny zapach i odstrasza różnego rodzaju szkodniki;
• słońce – tetrahydrokannabinol chroni roślinę przed nadmierną ilością promieni słonecznych;
• suchość – THC pomaga roślinie przetrwać trudne warunki środowiskowe, zwłaszcza w otoczeniu, które może okresowo być ubogie w wodę (brak deszczu).

Kiedy to wszystko się dzieje? Marihuana tworzy najwięcej THC wtedy, gdy zaczyna kwitnąć. Wtedy osobniki żeńskie zaczynają wydzielać charakterystyczny, silny aromat. To znak, że produkcja THC rozpoczęła się i idzie pełną parą.

Warto podkreślić, że THC jest substancją lipofilną (tłuszczolubną). Nie rozpuszcza się w wodzie albo rozpuszcza się bardzo słabo. Świetnie rozpuszcza się właśnie w tłuszczach i alkoholu. To również jeden z mechanizmów obronnych, by pod wpływem deszczu i wilgoci nie tracić cennych dla rośliny związków ochronnych.

THC, jak działa?

Przechodzimy teraz do opisu działania THC, a jest to substancja, która wpływa na organizm ludzki niezwykle wszechstronnie. Co ciekawe, działa także na organizmy innych ssaków, bo tak jak człowiek, mają one układ kannabinoidowy.

THC rekreacyjnie

Zacznijmy od najpopularniejszego, czyli rekreacyjnego (dla zabawy i przyjemności) zastosowania THC, które jest dostarczane do organizmu w wyniku spalania marihuany lub jej jedzenia, gdy zostanie ona odpowiednio przygotowana. THC, które powstaje w wyniku spalania suszu roślinnego i dostaje się wraz z dymem do płuc, a stamtąd do krwiobiegu i wreszcie mózgu, powoduje:

• euforię – THC wywołuje uczucie szczęścia, zadowolenia i relaksu, które często nazywane jest „hajem”;
• rozluźnienie – użytkownicy marihuany odczuwają rozluźnienie mięśni i psychiczne odprężenie;
• zmianę w postrzeganiu czasu – upływ czasu odczuwany jest jako szybszy bądź wolniejszy;
• pobudzenie kreatywności – niektórzy użytkownicy doświadczają przypływu nowych pomysłów i większej zdolności do myślenia poza schematami;
• wyostrzenie zmysłów – smaki, dźwięki i kolory mogą być bardziej intensywne i przyjemniejsze;
• poprawę humoru – osoby pod wpływem THC często czują się bardziej towarzyskie i zadowolone z chwili obecnej;
• wzmożenie apetytu – THC pobudza receptory odpowiedzialne za uczucie głodu i prowadzi do tak zwanej gastrofazy, czyli silnej chętki na jedzenie i ogromnej przyjemności z jedzenia;
• zmniejszenie odczuwania bólu – THC działa jako naturalny środek przeciwbólowy, łagodząc bolesność powodowaną przez różne schorzenia;
• suchość w ustach – THC zmniejsza wydzielanie śliny, więc wywołuje uczucie „suchego języka”;
• zaczerwienienie oczu – w wyniku rozszerzenia naczyń krwionośnych białka oczu mogą stać się czerwonawe;
• senność – w wyższych dawkach THC może działać uspokajająco i powodować chęć drzemki lub snu;
• niepokój – u niektórych osób THC może wywołać lęk lub paranoję, szczególnie w wysokich dawkach, dlatego niedoświadczeni użytkownicy nie powinni przyjmować zbyt dużych ilości tej substancji;
• problemy z pamięcią krótkotrwałą – niektórzy użytkownicy zapominają, co robili chwilę wcześniej;
• zaburzenia równowagi – THC może wpłynąć na koordynację ruchową, powodując delikatne uczucie chwiejności, dlatego prowadzenie pojazdów pod wpływem tego środka jest zakazane w większości krajów świata;
• przyspieszone bicie serca – THC może podnieść tętno, jednak efekt szybkiego bicia serca mija po jakimś czasie;
• zmiany w postrzeganiu przestrzeni – przedmioty z otoczenia sprawiają wrażenie, jakby były dalej lub bliżej użytkownika niż w rzeczywistości;
• napady wesołego śmiechu – THC może sprawić, że nawet najmniej zabawne rzeczy wydają się bardzo śmieszne;
• uwrażliwienie na dotyk – dotyk może być odbierany jako przyjemniejszy i bardziej intensywny;
• zaburzenia snu – w mniejszych dawkach THC może poprawiać zasypianie, ale u niektórych zakłóca jakość snu.

Po zażyciu THC wraz z dymem ze spalanego suszu roślinnego pierwsze efekty są odczuwalne po kilku minutach. W ciągu 15-30 minut efekty zaczynają szybko narastać, osiągając szczyt działania po około 30-90 minutach. Następnie efekty stopniowo się zmniejszają i zanikają w ciągu 2-3 godzin, chociaż u niektórych osób mogą być odczuwalne w tle nawet przez 6 godzin lub dłużej, zwłaszcza po spożyciu większych dawek.

Przy doustnym spożyciu THC musi najpierw zostać zdekarboksylowane (np. przez gotowanie w piekarniku w określonej temperaturze), a następnie przechodzi przez układ pokarmowy i wątrobę, gdzie jest metabolizowane do 11-hydroksy-THC, bardziej psychoaktywnej formy. W rezultacie efekty doustne zaczynają się później (30-120 minut), ale są silniejsze i trwają dłużej niż po paleniu. Palenie zapewnia szybszy, krótszy „haj,” a doustne przyjęcie daje bardziej intensywne i długotrwałe działanie.

Trzeba jednak zaznaczyć, że prócz THC do organizmu dostają się także wszystkie pozostałe substancje znajdujące się w marihuanie. Tak kannabinoidy, jak i terpeny i być może inne związki, które nie zostały jeszcze odkryte. Działają synergicznie, czyli wpływają same na siebie, potęgując lub równoważąc swoje działanie.

Z tego powodu wielu badaczy bada wyizolowane (samo) THC i jego wpływ na organizm ludzki w warunkach laboratoryjnych. Głównym obszarem badań są właściwości lecznicze tej substancji. Naukowcy starają się odkryć, jak THC może leczyć lub wspierać leczenie rozlicznych chorób i dolegliwości. Opiszemy więc teraz działanie THC z medycznego punktu widzenia.

THC medycznie

THC wiąże się z receptorami kannabinoidowymi CB1 i CB2 w układzie endokannabinoidowym, który reguluje kluczowe funkcje organizmu. Odpowiada za kontrolę bólu, apetytu, nastroju, a nawet za pracę układu odpornościowego.

Badania Rafaela Mechoulama, jednego z pionierów badań nad kannabinoidami, wykazały, że THC może mieć liczne zastosowania medyczne, wspierając leczenie wielu schorzeń i poprawiając jakość życia pacjentów. Oto najważniejsze korzyści medyczne THC, które zostały już potwierdzone lub są/będą przedmiotem dalszych badań:

• łagodzenie bólu – THC działa przeciwbólowo, szczególnie w przypadku bólu neuropatycznego i przewlekłego;
• redukcja nudności i wymiotów – pomaga pacjentom poddawanym chemioterapii lub cierpiącym na inne dolegliwości związane z układem pokarmowym;
• pobudzanie łaknienia – THC zwiększa apetyt, więc może pomagać osobom zmagającym się z anoreksją lub wyniszczeniem organizmu;
• łagodzenie nadmiernego napięcia mięśni – wspomaga pacjentów z chorobami neurologicznymi, takimi jak stwardnienie rozsiane;
• poprawa jakości snu – ułatwia zasypianie i poprawia jakość snu, szczególnie u osób cierpiących na bezsenność;
• zmniejszenie objawów lęku – w niewielkich dawkach THC może działać uspokajająco i redukować stres;
• wspomaganie leczenia jaskry – THC obniża ciśnienie wewnątrzgałkowe w oku, więc może chronić nerw wzrokowy przed uszkodzeniami;
• działanie przeciwzapalne – pomaga w leczeniu chorób autoimmunologicznych i zapalnych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów;
• ochrona neuronów i układu nerwowego – może chronić komórki nerwowe i ma potencjał do leczenia choroby Alzheimera czy Parkinsona;
• wspomaga leczenie PTSD – THC może pomóc zmniejszać intensywności koszmarów i objawów stresu pourazowego.

Mimo licznych potwierdzonych zastosowań badania nad THC wciąż trwają, szczególnie w zakresie jego wpływu na różne choroby neurologiczne i autoimmunologiczne. Naukowcy poszukują odpowiedzi na pytania dotyczące długoterminowych efektów jego stosowania oraz optymalnych dawek dla różnych schorzeń. Dalsze odkrycia mogą przyczynić się do jeszcze szerszego wykorzystania THC w medycynie.

Kiedy THC znika z organizmu?

THC jest substancją, która stosunkowo długo utrzymuje się w organizmie. Jak długo? To zależy od częstotliwości użytkowania oraz dawek. Wymieniamy kilka najbardziej istotnych przykładów.

THC we krwi

THC jest wykrywalne we krwi już po kilku minutach od zażycia, a jego stężenie osiąga szczyt w ciągu 15-30 minut po paleniu. U jednorazowych użytkowników THC zwykle znika z krwi po 1-2 dniach. U osób przyjmujących THC codziennie może pozostawać wykrywalne nawet do 7 dni po ostatnim użyciu, zależnie od dawki i indywidualnej szybkości przemiany materii.

THC w ślinie

W ślinie THC utrzymuje się krócej niż w innych płynach ustrojowych. Przy jednorazowym użyciu jest wykrywalne przez 1-2 dni. U osób stosujących THC regularnie może być obecne w ślinie do 3 dni, chociaż w rzadkich przypadkach może trwać dłużej.

THC w tkance tłuszczowej

THC jest lipofilne (tłuszczolubne), co oznacza, że gromadzi się w tkance tłuszczowej i jest uwalniane do organizmu powoli. U jednorazowych użytkowników ilość THC w tkance tłuszczowej spada po kilku dniach, ale użytkownicy używający marihuany codziennie pozostaje w organizmie nawet do kilku tygodni. Powolne uwalnianie z tłuszczu może powodować wykrywalność THC w testach nawet po dłuższym okresie abstynencji.

THC w moczu

THC w moczu jest wykrywalne przez różny czas w zależności od częstotliwości stosowania. Przy jednorazowym użyciu może być obecne do 3 dni, u okazjonalnych użytkowników do 7 dni, a u codziennych użytkowników nawet do 30 dni lub dłużej. Czas ten zależy również od metabolizmu, masy ciała i nawodnienia.

THC we włosach

THC jest wykrywalne we włosach najdłużej spośród wszystkich metod testowania. Przy jednorazowym użyciu może nie zostać zmagazynowane we włosach, ale przy regularnym stosowaniu pozostaje tam przez około 90 dni lub dłużej. Testy włosów są mniej powszechne, ale skuteczne w długoterminowym monitorowaniu użycia THC.

Poziom zmagazynowanego w organizmie THC zależy od częstotliwości zażywania, metody przyjęcia oraz indywidualnych cech użytkownika, takich jak przemiana materii, a nawet ilości tkanki tłuszczowej.

THC – czy jest legalne. Kilka słów o statusie prawnym substancji

Status prawny THC jest różny w zależności od punktu na mapie świata. Jest zależny od lokalnych regulacji dotyczących uprawy, posiadania i użytkowania konopi. W niektórych krajach legalizacja dotyczy zarówno medycznego, jak i rekreacyjnego użycia, podczas gdy inne ograniczają się wyłącznie do zastosowań terapeutycznych. Przyjrzyjmy się sytuacji w wybranych państwach.

Polska

W Polsce THC jest nielegalne do użytku rekreacyjnego, ale od 2017 roku medyczna marihuana jest dostępna w aptekach na receptę. Pacjenci mogą korzystać z preparatów zawierających THC zgodnie z zaleceniami lekarza, jednak uprawa konopi zawierających THC pozostaje zakazana. Wyroby z CBD o zawartości THC poniżej 0,3% są legalne, a posiadanie i handel nasionami marihuany jest dozwolone.

Niemcy

Od 1 kwietnia 2024 roku Niemcy zalegalizowały rekreacyjne użycie marihuany dla dorosłych powyżej 18. roku życia. Można posiadać do 25 gramów THC w miejscach publicznych, a także uprawiać do trzech roślin w domu. Działalność niekomercyjnych klubów konopnych jest również dozwolona, choć sprzedaż w licencjonowanych sklepach pozostaje zakazana. Legalizacja prowadzona jest etapami, z uwzględnieniem prawa UE.

Hiszpania

W Hiszpanii marihuana nie jest zakazana, ale jej użycie rekreacyjne jest ograniczone do przestrzeni prywatnej. Uprawa konopi i konsumpcja THC są legalne w domach i klubach konopnych, które funkcjonują w ramach luk prawnych. Posiadanie marihuany w miejscach publicznych oraz handel nią są nielegalne i karane grzywną.

USA

W Stanach Zjednoczonych status prawny THC różni się między stanami. Na poziomie federalnym THC jest wciąż nielegalne, ale w ponad 20 stanach, takich jak Kalifornia czy Kolorado, legalne jest zarówno użycie rekreacyjne, jak i medyczne. W innych stanach (np. Teksas) marihuana pozostaje całkowicie zakazana, więc USA stanową przykład złożonego krajobrazu prawnego w jednym, co prawda dużym, ale jednak jednym państwie.

Tajlandia

Tajlandia zalegalizowała w 2022 roku uprawę, sprzedaż i użycie marihuany. THC można stosować zarówno medycznie, jak i rekreacyjnie, a lokalne przepisy pozwalają na prowadzenie komercyjnych upraw. Jednak sytuacja prawna jest niestabilna – pojawiają się propozycje ponownych ograniczeń, które mogą zmienić obecny status.

Urugwaj

Urugwaj był pierwszym krajem, który w 2013 roku w pełni zalegalizował marihuanę, w tym THC, do użytku rekreacyjnego. Zakup jest ograniczony do obywateli i wymaga rejestracji w specjalnym systemie. Limit na zakup wynosi 10 gramów tygodniowo, a uprawa na własny użytek jest dozwolona.

Świat

W wielu krajach, takich jak Portugalia, Szwajcaria czy Włochy, marihuana z THC jest dopuszczona wyłącznie do celów medycznych. Chiny i Japonia pozostają jednymi z najbardziej restrykcyjnych państw, gdzie THC jest całkowicie zakazane, a jego posiadanie grozi surowymi karami. Globalny trend zmierza jednak w kierunku depenalizacji i legalizacji, z coraz większymi postępami w krajach europejskich i azjatyckich.

Status prawny THC zmienia się, a coraz więcej krajów łagodzi restrykcje. Medyczne zastosowanie THC jest powszechnie akceptowane w wielu państwach, podczas gdy legalizacja rekreacyjna zdobywa popularność w takich krajach jak Niemcy, Kanada czy Tajlandia.

THC – podsumowanie informacji

THC, czyli tetrahydrokannabinol, to główny składnik psychoaktywny marihuany, który powstaje w żeńskich roślinach konopi. Działa na układ endokannabinoidowy organizmu, wpływając na nastrój, apetyt, odczuwanie bólu i regulację snu. Znane od tysiącleci, dopiero w XX wieku zostało zbadane naukowo po raz pierwszy przez Rafaela Mechoulama.

Wiele krajów dopuszcza użycie THC do celów medycznych, a niektóre, jak Niemcy czy Kanada, legalizują także jego użycie rekreacyjne (legalizacja lub depenalizacja uprawy, a nawet sprzedaży marihuany i preparatów leczniczych). Jednocześnie w wielu regionach, takich jak Chiny czy Japonia, THC pozostaje surowo zakazane. Dynamika zmian prawnych oraz badania nad zastosowaniami medycznymi sprawiają, że THC zyskuje coraz większe znaczenie na całym świecie.

Legal note:

W Shottas działamy międzynarodowo. Ofertę kierujemy więc zarówno do growerów z krajów, w których uprawa tej rośliny jest legalna, jak i osób, które zbierają nasiona różnych odmian marihuany tylko do celów kolekcjonerskich w krajach, gdzie posiadanie nasion jest legalne, ale ich uprawa nie. Nikogo nie zachęcamy do łamania prawa obowiązującego w danym kraju, a całą wiedzę o marihuanie i wskazówki co do jej uprawy przekazujemy wyłącznie w celach informacyjnych.

Źródła

1. The Science of Marijuana, 2000.

2. Cannabinoids as Therapeutics, 2005.

3. Marijuana and Medicine: Assessing the Science Base, 1999.

4. Cannabis Evolution and Ethnobotany, 2013.

5. Endocannabinoids, 2014.

6. Pharmacology of Cannabis and Cannabinoids, 2016.

7. Isolation Structure and Partial Synthesis of an Active Constituent of Hashish, 1964.

8. WHO Report on Cannabinoids, 2018.

9. Cannabis and Cannabinoid Research, od 2016.

10. The Endocannabinoid System Genetics Biochemistry Brain Disorders and Therapy, 2020.